1905 ĐỒ ÁN QUY HOẠCH ĐÀ LẠT - PAUL CHAMPOUDRY

ĐỒ ÁN QUY HOẠCH ĐÀ LẠT 1905- PAUL CHAMPOUDRY
Năm 1905 ông Paul Champoudry- Thị trưởng Đà Lạt đã thiết lập một họa đồ phân khu chức năng cho thành phố tương lai:
- Trại lính nằm ở phía Bắc cao nguyên hữu ngạn suối Cam Ly.
- Trung tâm thành phố nằm ở phía Nam, tả ngạn suối Cam Ly, nơi có nhiều ngọn đồi nối tiếp nhau, tương đối cao ráo, dễ dàng cho phép các công trình xây dựng các công trình chính yếu của đô thị.
=======

URBAN MASTER PLANS.

A  military report dated December 1900 laid out the original blueprint for Dalat. Early planners conceived of this vast plateau as a tabula rasa, presenting multiple advantages and a few drawbacks. On the one hand, it allowed the colonial administration to establish a European town removed from traditional seats of Vietnamese power, on the model of the British hill station in India, which served as summer capitals. On the otherhand, everything, literally, needed to built: transportation routes, infrastructures, buildings, villas, supply networks- all daunting tasks in a remote highland region. Still, the 1900 report en visioned that “with a rail line, comfortable building, paved road, vegetable and fruit garden. The salubrious Lang- Bian plateau could become a decent little piece of France, and a colonial sanatorium".

Quy hoạch đô thị.

         Một báo cáo quân sự tháng 12 năm 1900 đặt ra Họa đồ đầu tiên cho Đà Lạt. Những nhà Quy hoạch  nhận định cao nguyên rộng lớn này như một tấm bảng, trình bày nhiều lợi thế và một vài kiếm khuyết. Mặt khác, nó cho phép chính quyền thực dân thiết lập một thành phố châu Âu cách xa căn cứ truyền thống của Lực lượng Việt Nam, theo mô hình của các trạm nghỉ mát của người Anh ở Ấn Độ, như thủ đô mùa hè. Ngoài ra, tất cả mọi thứ cần thiết để kiến tạo: đường giao thông, cơ sở hạ tầng, các tòa nhà, biệt thự, các mạng lưới cung cấp- tất cả các nhiệm vụ khó khăn trong vùng cao nguyên xa xôi. Tuy nhiên, Báo cáo năm 1900 đã hình dung rằng "với một tuyến đường sắt, các công trình xây dựng tiện nghi, đường sá trải nhựa, rau và vườn cây ăn quả, Cao nguyên Lang-Bian sạch sẽ có thể trở thành một phần nhỏ của  Pháp, và một Khu điều dưỡng thuộc địa".

     Dalat would experience a prodigious growth spurt between this first vision in 1900 and it conial zenith circa 1944. In 1913, the hill station consisted of some dozen cottages, one of which doubled as a hotel. By 1944, it counted 150 villas, numerous government offices, the summer estates of the emperor of Annam, the governor general of Indochina, those of leading authorities from Annam and Cochichine, and a golf course. The resort town coud readily accommodate the 2.537 European visitors who summered there in a single month. Strong central planning lay behind this remarkable expansion. Six major plans stand out: Paul Champoudry’s of 1905, Jean O’neill’s 1919 report, Ernest Hébrard’s grand model from 1923, Louis Georgrs Pineau’s from 1932, H. Mondet’s from 1940, and Jacques Lagisquet’ s from 1942.

      Đà Lạt đã phát triển mạnh mẽ từ tầm nhìn đầu tiên vào năm 1900 và đạt đỉnh cao vào khoảng năm 1944. Trong năm 1913, trạm nghỉ mát bao gồm hàng chục biệt thự, một trong số đó đã tăng gấp đôi như là một khách sạn. Vào năm 1944, có 150 biệt thự, nhiều văn phòng chính phủ, các bất động sàn nghỉ hè của hoàng đế An Nam, của Toàn quyền Đông Dương, của những nhân vật quyền thế  hàng đầu đến từ An Nam và Cochichine, và một sân golf. Thị trấn nghỉ mát dễ dàng đáp ứng nhu cầu cho 2.537 du khách Châu Âu nghỉ hè trong một tháng. Kế hoạch tập trung mạnh mẽ nằm phía sau sự mở rộng đáng chú ý này. Sáu Bản đồ qui hoạch lớn nổi bật: Paul Champoudry năm 1905, báo cáo của Jean O'neill năm 1919, mô hình lớn của Ernest Hébrard năm 1923, của Louis Georgers Pineau từ năm 1932, của H. Mondet năm 1940, và Jacques Lagisquet năm 1942.

       Paul Champoudry, Dalat’s very first mayor, claimed considerable expertise in urban affairs from his experience in Paris. In his new function as mayor of the nascent town of Dalat, Champoudry drafted his blueprints in concert with military authorities, who were the first to benefit from hill station. Accordingly, in his 1905 projection, Champoudry concentrated all public and administrative services in a single quarter, noting that the military authorities had counted on taking up considerable

      Paul Champoudry, thị trưởng đầu tiên của Đà Lạt, có nhiều kinh nghiệm trong các vấn đề đô thị từ kinh nghiệm của mình ở Paris. Trong chức năng mới của mình như là thị trưởng của thành phố non trẻ của Đà Lạt, Champoudry soạn thảo bản thiết kế của mình hài hòa với các cơ quan quân sự, những người đầu tiên được hưởng lợi từ trạm nghỉ mát. Theo đó, trong dự kiến năm 1905, Champoudry tập trung tất cả các dịch vụ công và hành chính trong một khu duy nhất, có lưu ý dành đất đáng kể cho các cơ quan quân sự.

 

Đồ án đầu tiên của Trạm nghỉ dưỡng.

C'est en 1897 que le Docteur Yersin proposal le Langbian pour l'installation d'une station d'altitude pour les Européens de l'Indochine.

" Monsieur Doumer voulut créer là plus qu'un simple endroit de repos, une région tout entière, où non seulement nos compatriotes, parfois si éprouvés, pourraient venir réparer leurs forces et leur santé, mais encore où la vie Européenne pourrait être érigée d'une facon permanente et continue, Il devait être le siège d'une grande ville où pourraient être transportés tous les grands pouvois publics, les services généraux, les écoles, les hôpitaux et même nos réserves militaires. Là sous un climat normal, et sain, où l'esprit et le corps jouiraient de la plénitude de leurs moyens et seraient à l' abri de toutes les surprises qui paralysent dans la plaine indochinoise, les meilleurs volontés, se constituerait l'organisme vraiment vital de notre grande colonie, d'où partirait comme d'un vaste cerveau, la pensée créatrice et directrice.

Le plan établi en 1905 par Monsieur Champoudry et les géomètres Puyt et Chabellard était loin de répondre à ce beau programme. Il comportait en un centre gouvernemental et un camp militaire. L'on y voyait des bâtiments de bureaux pour chaque service et les habitations de tous les fonctionnaires, groupés comme la topographie du terrain le permettait, autour du Gouvernement Général. En dehors de ces installations, il avait été prévu: un hôtel- casino; une mairie; un commissariat de Police; un grand college (avec cour fermé); une école primaire; un marché couvert. Tous ces services prévus dans des bâtiments re`partis dans le plan général, sans ordre. La vallée du Camly était réservée pour un jardin public. Les eaux usée de la ville d'après avoir traversé un bassin de décantation se déversaient dans le Camly vers le lac actuel, et l'abattoir ne placait en aval du Camly, vers les chuttes.

Vào năm 1897, Bác sĩ Yersin đã đề nghị thiết lập môt trạm nghỉ dưỡng trên cao ở vùng Langbian, dành cho người Âu ở Đông dương.

" Ông Doumer muốn tạo ra ở đó nhiều hơn một nơi nghỉ ngơi đơn giản, với cả một vùng, nơi không chỉ người Âu chúng ta, đôi khi rất cố gắng, có thể đến để phục hồi sức khỏe, mà còn là nơi cuộc sống châu Âu có thể được thiết lập một cách thường xuyên và lâu dài, đây sẽ là trụ sở của một thành phố lớn, nơi có thể chuyển tất cả các quyền lực công cộng, các dịch vụ tổng quát, trường học, bệnh viện và thậm chí cả quân đội ta nũa. Nơi đó, trong điều kiện khí hậu bình thường và lành mạnh, nơi mà tâm trí và cơ thể sẽ được hưởng vô số phương tiện tốt và sẽ an toàn trước mọi biến cố bất ngờ ở đồng bằng Đông Dương, những khát vọng tốt nhất, sẽ tạo thành bộ máy sống động thực sự quan trọng của thuộc địa rộng lớn của chúng ta, từ đó, như một bộ não rộng lớn, sáng tạo và điều hành." (2)

(2) Gaillard. L’Indochine 1922.- N.D.L.R. Bel exemple de style oficel.

Bản đồ Quy hoạch được thành lập vào năm 1905 bởi ông Champoudry và các nhà khảo sát Puyt và Chabellard, đã không thể đáp ứng chương trình tuyệt vời này. Chương trình bao gồm một Trung tâm hành chính và Doanh trại quân đội. Có các tòa nhà văn phòng cho các Sở, và nhà ở của tất cả các quan chức, được nhóm lại xung quanh Tòa nhà Toàn quyền tùy theo thế đất địa hình,. Ngoài ra, còn có: Khách sạn- sòng bạc; Tòa thị chính; Đồn cảnh sát; Trường trung học (có một sân kín); Trường tiểu học; Một ngôi chợ có mái che. Tất cả các dịch vụ này được dự trù trong các tòa nhà được phân bố không có trật tự trong Bản đồ tổng thể,. Thung lũng sông Camly được dành làm một Công viên. Nước thải từ thành phố sau khi đi qua một bể lắng sẽ đổ vào suối Camly đến hồ hiện tại, và Lò mổ chỉ nằm ở hạ lưu suối Camly, về hướng thác.