Sài Gòn

Ngắm Sài Gòn tuyệt đẹp từ không trung

Post by L. Gédéon on 2013-09-05 

http://saigon.virtualcities.fr/Presentation/News

Chợ Bến Thành, nhà thờ Đức Bà, bán đảo Thanh Đa, kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè… hiện lên tuyệt đẹp dưới góc nhìn từ không trung của nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn.
Với kinh nghiệm hơn 20 năm chụp ảnh từ không trung, nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn (SN 1957) đang hoàn thành cuốn sách và chuẩn bị triển lãm bộ ảnh đặc biệt: “Khám phá Sài Gòn từ không trung”.
Một số dự án sách và triển lãm khác cũng được anh dự định triển lãm trong thời gian tới như: Đảo và bờ biển Việt Nam nhìn từ không trung, Vòng quanh thế giới, Môi trường thế giới nhìn từ không trung...
Nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn cho hay, mặc dù anh đã chụp hàng ngàn bức ảnh về nhiều vùng quê trải dài khắp đất nước, các đảo và bờ biển của Việt Nam… từ trên không trung nhưng chưa thực hiện được bộ ảnh nơi anh đang sinh sống.
Trăn trở đó được anh đeo bám từ nhiều năm liền. Mãi đến những ngày giữa tháng 8 vừa rồi anh mới hoàn thành tâm nguyện.
Để chụp được bộ ảnh này, nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn cho hay, anh được trợ giúp đặc biệt của Trung đoàn không quân trực thăng 917 (Sư đoàn không quân 370).
Anh Sơn thổ lộ: "Mục đích lớn nhất khi tôi thực hiện bộ ảnh khám phá Sài Gòn từ trên không là muốn người dân TP thấy được nơi mình đang sinh sống nhìn từ trên không trung với sự chuyển động , khác lạ...
Và quan trọng hơn, tôi muốn mọi người thấy được TP sau 300 năm đã đổi thay ra sao. Tôi nghĩ chắc ít có ai biết dinh Độc Lập, chợ Bến Thành, đại lộ Điện Biên Phủ hay ngã bảy Lý Thái Tổ… nhìn như thế nào từ không trung", nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn chia sẻ.
Được sự đồng ý của tác giả, VietNamNet trích giới thiệu với bạn đọc một số tác phẩm từ bộ ảnh “Khám phá Sài Gòn từ không trung” mà Giản Thanh Sơn dự định sẽ công bố sắp tới.

Vòng xoay Lý Thái Tổ. Vòng xoay này trực diện bởi đường Lý Thái Tổ - Lê Hồng Phong và Điện Biên Phủ. Ảnh: Giản Thanh Sơn.

Khu du lịch Văn Thánh (quận Bình Thạnh), tiếp giáp bởi đường Điện Biên Phủ dẫn ra cầu Sài Gòn. Ảnh: Giản Thanh Sơn.

Bán đảo Thanh Đa (quận Bình Thạnh). Ngày nay vùng đất quen thuộc này có bước phát triển vượt bậc trở thành một bán đảo sung túc, hấp dẫn.

Lire la suite...
Source: Vietnamnet

Cầu Thủ Thiêm bắc qua sông Sài Gòn, tiếp giáp bởi quận 1 và quận 2, TPHCM. Cảng container trung tâm Sài Gòn. Đây là một trong những cảng container trong thời mở cửa lớn nhất của TP.HCM. Đại lộ Điện Biên Phủ. Kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè. Thảo Cầm Viên Sài Gòn được xây dựng vào ngày 23/3/1846, là nơi bảo tồn động, thực vật có tuổi thọ đứng hàng thứ 8 trên giới. Dinh Thống Nhất – nơi thường xuyên diễn ra các sự kiện chính trị - ngoại giao và văn hóa nghệ thuật trong nước và quốc tế. Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn. Tên gọi chính thức là Vương cung Thánh đường, được chính thức khánh thành vào ngày 11/4/1880 bởi đồ án của kiến trúc sư J. Bourad theo phong cách Roman.  Chợ Bến Thành - Người Pháp cho xây dựng lại ngôi chợ này vào năm 1860. Ngày nay chợ Bến Thành đã được sửa chữa, nâng cấp lại phù hợp với công năng sử dụng, trở thành một trung tâm buôn bán văn minh của TP.HCM. Trụ sở UBND TP.HCM - Tòa nhà được xây dựng từ năm 1898 – 1909 do kiến trúc sư Gardès thiết kế mô phỏng theo kiểu cầu chuông ở miền Bắc nước Pháp. Trải qua bao biến cố của lịch sự, ngày nay tòa nhà trở thành trụ sở làm việc của UBND TP.HCM.  Sân bay Tân Sơn Nhất.  Khám Chí Hòa - Tọa lạc tại số 1 Hòa Hưng (quận 10, TP.HCM), đây là nhà tù được người Pháp xây dựng ngày 16/12/1949, từ thời thuộc địa ở khu vực này còn là ngoại ô Sài Gòn. Ngày nay nơi đây là trại tạm giam thuộc Công an TP.HCM.  Đường hầm Sông Sài Gòn – Trong ảnh là mặt trên của đường hầm chui qua sông Sài Gòn từ hướng quận 2.

Nhà báo, nhiếp ảnh gia Giản Thanh Sơn tác nghiệp trên một chuyến bay khi vào không phận Sài Gòn. Ảnh: Xuân Cường (báo QĐND).

Tá Lâm
Ảnh: Giản Thanh Sơn
http://vietnamnet.vn/vn/xa-hoi/138408/ngam-sai-gon-tuyet-dep-tu-khong-trung.html

• “Đừng quay lưng với những dòng sông”

  KTS Nguyễn Văn Tất:

  “Thành phố ta rất giàu quỹ mặt nước”, KTS Nguyễn Văn Tất nói về đặc điểm sông nước của Sài Gòn – TP.HCM và coi đó là một tài nguyên lớn. Cuộc trò chuyện của ông với Kiến trúc & Đời sống đầu xuân 2014 xoay quanh câu chuyện làm sao để có thể sử dụng tốt nhất nguồn tài nguyên này cho sự phát triển, cho đời sống của người dân thành phố.

  

  Sài Gòn – TP.HCM là thành phố có “đặc thù sông nước”. Ông cảm nhận đặc thù đó như thế nào?

  Nói đến Sài Gòn sông nước là tôi nghĩ ngay đến… sông nước Sài Gòn. Ở đây không phải là chuyện chơi chữ. Sông nước Sài Gòn là một yếu tố lớn của đô thị Sài Gòn chứ không phải là bản chất của cấu trúc đô thị. Nó có thể cho mình một định hướng chính xác hơn hoặc xây dựng những hình mẫu cho vấn đề phát triển của thành phố.

  Tôi còn nhớ, khoảng đầu thập kỷ 80 của thế kỷ trước, có lần tôi đi từ nông trường Đỗ Hoà (Duyên Hải – nay là Cần Giờ) về TP.HCM bằng đường sông. Trời tối, lớ ngớ thế nào, đoàn bị lạc. Dù sống ở Sài Gòn – TP.HCM đã lâu, buổi tối đó là lần đầu tiên tôi được tiếp cận thành phố từ sông nước ở hướng Bình Chánh. Tôi không nhận ra hay nói đúng hơn là kinh ngạc giữa mênh mông sông nước của Sài Gòn. Cho đến lúc đó, tôi cũng nghe nói về một Sài Gòn sông nước nhưng vẫn không thể tưởng tượng được sông nước Sài Gòn lại bao la đến thế.

  Nhưng rồi thành phố chúng ta cũng có những thời điểm người ta phải kêu trời vì các dòng sông, dòng kênh bị lấn chiếm, bị ô nhiễm?

  Đúng như vậy. Vẫn có những thời điểm, người ta có thể hào hứng, điềm nhiên lấp một đoạn sông rạch nào đó cho cái gọi là “phát triển đô thị”.

  Sài Gòn có một mạng sông rạch kênh mương chằng chịt, có thể nói là thành phố ta rất giàu về quỹ mặt nước so với nhiều thành phố khác. Nhưng đã có một sự quên lãng về chính sách trong những năm qua. Đây là sự phí phạm rất lớn nguồn tài nguyên lớn lao này. Tôi nghĩ đó là cách ứng xử quay lưng với những dòng sông.

  Tôi cho rằng sự trở lại với quỹ mặt nước phong phú này là việc chắc chắn phải xảy ra, chỉ có sớm hay muộn mà thôi. Nhưng nay đã bắt đầu có chuyển động thì rất đáng hoan nghênh.

  Đã có một số cụm đô thị nhà ở khai thác cảnh quan sông rạch, những căn hộ “có view sông” được đưa vào quảng cáo. Ông có nghĩ điều đó là khai thác tốt lợi thế kênh rạch?

  Ta đã có một số cụm đô thị mới tiếp cận với sông nước nhưng theo chủ quan tôi nhận xét, đó vẫn chỉ là dùng sông nước như cảnh quan điểm xuyết cho kiến trúc. Với tôi, ứng xử như vậy, với một chút cải thiện, cũng vẫn là một cách quay lưng với dòng sông.

  Khác với các đô thị như Venise, Rosterdam hoặc như một vài đô thị khác của vùng Cà Mau có yếu tố sông nước bao trùm, Sài Gòn – TP.HCM là sự giao thoa giữa sông nước và hệ thống giao thông bộ bình thường. Với một đô thị sông nước thì giao thông thuỷ là giao thông chính tắc, là cực kỳ quan trọng. Với đô thị bình thường thì giao thông bộ là chính. Sài Gòn có giao thoa trên bến dưới thuyền, là đầu mối lớn cả về giao thông thuỷ và giao thông bộ. Ngoài sông Sài Gòn, sông Đồng Nai còn có hệ thống sông Thị Nghè, rạch Bến Nghé, rạch Ông… Giai đoạn đầu của phát triển Sài Gòn, bến Bình Đông, rạch Bến Nghé là trục thương mại cực kỳ nhộn nhịp. Nó để lại cho ta một di sản kiến trúc thực sự lớn ở vệt này. Các trung tâm đô thị hình thành ở thời kỳ tiếp sau có thể kể Chợ Lớn, khu Thủ Đức… và hiện nay có thêm Thủ Thiêm. Sự phát triển này dựa trên giao thông đường bộ. Nếu ta xem đó là quy luật để quên đi giao thông thuỷ thì là một sai lầm. Giao thông thuỷ ngày nay rất phát triền. Xa thì có Pháp, Bỉ, Hà Lan, gần thì có Bangkok, họ kết nối giao thông thuỷ và giao thông bộ rất tốt.

  Bản quy hoạch khu trung tâm hiện hữu TP.HCM vốn bắt đầu từ đồ án được giải của Nikken Sekkei đã được ban hành. Đồ án này được chọn với nhận xét từ hội đồng tuyển chọn là “Nhấn mạnh cảnh quan kết nối đô thị hai bên bờ sông để làm nổi bật đặc điểm đô thị đặc thù sông nước của Sài Gòn – TP.HCM”… Ông muốn chia sẻ thêm điều gì khi quá trình triển khai thực tế đã được bắt đầu.

  Có thể đồ án của Nikken Sekkei đã giải quyết được về nguyên tắc khai thác mặt nước kết hợp với bờ sông. Giả sử có một sân khấu nước ở vị trí tiếp cận được bằng đường thuỷ thì sẽ có ấn tượng đẹp về không gian chuyên dụng của công trình.

  Có được đồ án quy hoạch với không gian đô thị giàu bản sắc Sài Gòn, theo tôi, cần đặt giao thông thuỷ về đúng tầm vóc của nó. Đó là sứ mệnh chung của cả thành phố này.

  Cái đầu tiên cần làm và phải làm được là kết nối giao thông thuỷ – bộ. Ở đây không chỉ là kết nối lý tính thông thường theo kiểu có thuyền thì có bến mà phải là kết nối công năng được tổ chức bài bản, đòi hỏi phải có sự tiếp nhận từ bến đến các phương tiện khác của hệ thống giao thông bộ.

  Giao thông thuỷ trong đô thị hiện nay có yếu tố giao thông – giải trí – du lịch chứ không đơn thuần là vận chuyển hàng hoá. Trong đời sống thực tế, con đường hiệu quả nhất không hẳn là đường thẳng. Có công trình ngay bờ sông nhưng cũng có công trình xa bờ sông. Giao thông thuỷ phải có bến, có điểm đón để đưa du khách tiếp tục hoà nhập vào hệ thống đường bộ. Tôi mới đi Bangkok và tham gia một chuyến du lịch đường thuỷ. Tôi nhận thấy có hơn phân nửa là khách nội địa dùng đường thuỷ như phương tiện giao thông thuần tuý. Ở nơi kẹt xe như Bangkok thì giao thông thuỷ đúng là lý tưởng.

  Lâu nay ta đầu tư rất nhiều tiền cho xe bus nhưng tại sao tuyến giao thông thuỷ với nhiều ưu điểm về đầu tư lại chưa được quan tâm khai thác? Rạch Thị Nghè – kênh Nhiêu Lộc là một điểm son về cải thiện môi trường đô thị. Cùng với dòng chảy thông thoáng là hai con đường bên rạch. Nói cách nào đó có vẻ như thừa nhưng nếu giao thông thuỷ được tổ chức tốt thì hai con đường hai bên sẽ là nơi thu gom, phân bổ để phát huy tối đa năng lực hiệu quả của giao thông thuỷ. Tiếc là ta chưa làm được điều này. Nếu như chính sách được khẳng định và ấn định từ sớm có lẽ đã không có hàng loạt cầu qua rạch không có độ tĩnh không, không đảm bảo mỹ quan đô thị như hiện nay.

  Ta cần còn đường – dòng sông – kênh rạch được kết nối hoàn chỉnh bởi taxi sông, bus sông với đường trên bộ. Ta vẫn còn tư tưởng ngôi nhà quay ra phố mới là nhà mặt tiền, còn nhà quay ra sông là phần phía sau của căn nhà. Ta quên mất dòng sông là một đại lộ thênh thang mát mẻ. Tại sao nó không phải là mặt tiền?

  Có nghĩa là từ chỗ quay lưng với dòng sông, bây giờ ta phải quay mặt hướng ra phía dòng sông?

  Chính xác là đừng lãng quên, đừng phí phạm giá trị những dòng sông. Nói thì dễ nhưng làm thì không dễ. Nó đòi hỏi phải chuyển từ trong suy nghĩ, đòi hỏi cả một quá trình.

  Tôi nhắc lại sự kiện vừa diễn ra dịp 30.4.2013. Thành phố tổ chức cuộc đua ghe ở cầu Mống. Đường và cầu là khán đài để người dân quan sát sự kiện diễn ra trên mặt sông. Đó là hình ảnh thể nghiệm một quảng trường nước. Dù là một sự kiện nhỏ nhưng cũng đã gặp không ít ý kiến khó khăn. Rất may là sau khi xong mọi chuyện, hình ảnh để lại là ấn tượng tốt.

  Lẽ ra với điều kiện tự nhiên của Sài Gòn ta phải làm những cái như vậy nhiều hơn. Có những việc làm mà ta không dễ hình dung ngay ra được.

  Hơn 20 năm trước, năm 1990, khi đang làm ở Sài Gòn tourist, tôi có cơ hội góp ý cho phương án đang được cân nhắc lựa chọn cho dự án Phú Mỹ Hưng. Tôi hết sức ấn tượng với một “phạm quy” của công ty Skidmore Owings & Merrill- SOM (Mỹ), đơn vị chủ trì thiết kế Phú Mỹ Hưng. Thay vì chỉ cần vẽ đô thị cho phần sẽ phát triển là 1.600ha thì họ vẽ vượt thêm thành tổng cộng 2.700ha. Dù chỉ là bản vẽ phác nhưng việc vẽ mở rộng thêm cho một vùng với những hoạch định cảnh báo sẽ có liên quan như vậy là cần thiết. Tôi còn nhớ mình đã có ấn tượng đẹp thế nào với bản vẽ tay phác thảo cho một quảng trường nước trung tâm với đường bờ cong ấn tượng. Hơn hai mươi năm sau, cầu Ánh Sao đã hoàn thành ở đó và trở nên một điểm cảnh quan nổi tiếng. Phú Mỹ Hưng đã hình thành giữa vùng sông nước dù thực chất nó không phải là một đô thị sông nước. Quảng trường nước chỗ cây cầu Ánh Sao phải chăng là một giá trị?

  Kiến trúc quy hoạch không phải là gạch đá bêtông, là mảng xanh mà giá trị cốt lõi lâu dài là giá trị nhân văn ẩn chứa trong đó.

  THỰC HIỆN: HƯNG LONG

  http://dangdthanh.tumblr.com/post/75300399331/ung-quay-lung-voi-nhung-dong-song

 

Sài Gòn sông nước

Sài Gòn – thành phố của sông ngòi, kênh rạch.

1. Hơn mười năm về trước, trong lần đầu tiên chân ướt chân ráo đến Sài Gòn; tôi đã có thêm một chuyến phiêu lưu khác tới Vũng Tàu. Nghe lời người bạn mới gặp khuyên, tôi đi tàu cánh ngầm, để được thoả sức ngắm cảnh và biết thế nào là sông nước Sài Gòn – như lời bạn nói. Đó là thuỷ trình dài nhất mà tôi đã từng trải qua cho tới giờ. Tôi vẫn nhớ mãi cái cảm giác đứng trên boong tàu, gió sông Sài Gòn lồng lộng, con tàu lướt sóng trên những khúc sông uốn lượn, đôi bờ miệt vườn xanh ngắt với những cây dừa nước. Tôi đã từng đi trên biển, từng đi trên sông; nhưng cái cảm giác đi từ sông ra biển thật lạ; mênh mang rồi, lại mênh mang hơn nữa. Đó là lần đầu tiên, đầy ấn tượng, và tôi đã mơ hồ cảm nhận về sông nước Sài Gòn.

Thế rồi, lượt về, và cả những lần sau nữa, đi Vũng Tàu từ Sài Gòn, tôi vẫn chỉ duy nhất chọn cho mình lộ trình ấy, để cảm rõ hơn, hiểu rõ hơn, thấy nhiều hơn... Cho dù, có một khoảng thời gian; lộ trình đường thuỷ này bị báo chí phàn nàn rất nhiều những việc, sự cố liên quan tới... nhà tàu; thì trong tôi vẫn không hề ái ngại hay mất đi cảm tình. Với tôi, đó là một tuyến đi, một tuyến du lịch thú vị nhất mà chính khoảng thời gian di chuyển cũng mang lại thật nhiều cảm xúc. Nếu còn đi nữa, tôi vẫn tiếp tục lựa chọn lộ trình ấy, phương tiện ấy...

Sài Gòn lần đầu gặp gỡ, để lại ấn tượng cho tôi về một dòng sông – dòng sông mang luôn của miền đất ấy, dù nó khởi nguồn từ xa hơn rất nhiều. Có nhiều thành phố gắn với dòng sông, mang một dòng sông ở trong lòng; nhưng – trong cách nhìn của tôi – sông Sài Gòn với đất Sài Gòn có cái gì thật khác biệt, khác nhiều những nơi khác. Nó đủ lớn nhưng không dữ dội (và cả “cằn cỗi”) như sông Hồng của Hà Nội, nó cũng có chút lãng mạn nhưng không thể ví với sông Hương của Huế, nó cũng chưa gọn gàng, thanh sạch như sông Hàn chảy qua Đà Nẵng... Sông Sài Gòn uốn khúc trong lòng thành phố, là một phần của thành phố. Nhưng thế vẫn là chưa đủ nếu nói về sông nước Sài Gòn...

2. Từ lần đầu tiên đó, cho đến giờ, tôi đã “gặp” lại Sài Gòn nhiều lần. Nói vui theo một cách khác, Sài Gòn và tôi đã là người quen của nhau. Tôi và Sài Gòn đã hiểu và... yêu nhau – theo một cách nào đó. Ấn tượng bắt đầu từ một dòng sông, nhưng rồi về sau, lang thang ở đất Sài Gòn, tôi biết và hiểu thêm: nói tới Sài Gòn, nhận diện Sài Gòn không thể không nói tới những dòng kênh. Nếu như Hà Nội của tôi được gọi là thành phố của ao hồ, thì Sài Gòn là thành phố của kênh rạch chằng chịt.

Mỗi lần hạ cánh xuống phi trường Tân Sơn Nhất, hay khi bay rời Sài Gòn, tôi cứ ngẩn ngơ ngắm dòng sông Sài Gòn uốn khúc, và những dòng kênh – rạch đan xen một cách kỳ thú. Chẳng thành phố nào có nhiều kênh rạch như ở nơi đây. Nào rạch Bến Nghé, kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè, rạch Lò Gốm, kênh Tẻ, kênh Đôi, kênh Tàu Hủ... Và cùng với những con kênh là cơ man cầu với cầu. Trên tấm bản đồ du lịch mà tôi đã giữ hơn mười năm, có vô số những con kênh và những cây cầu không được ghi tên (hay không có tên?) Điều đó cũng cho thấy kênh rạch nhiều đến mức nào.

Trong bài hát Em còn nhớ hay em đã quên, cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã miêu tả, vẽ nên Sài Gòn với những hình ảnh tuyệt đẹp và lãng mạn. Và cũng có thể thấy có một câu hát, rất thực: “Nhớ đường dài qua cầu lại nối, nhớ những con sông nối bao dòng kênh…” Nhìn Sài Gòn trên bản đồ hay từ trên không, là ấn tượng với sông ngòi, kênh rạch. Mỗi khi cất cánh hay hạ cánh, ngắm Sài Gòn qua cửa sổ máy bay, tôi luôn nuối tiếc khoảnh khắc ngắn ngủi ở độ cao thấp, khi nhìn rõ từng cây cầu...

Diện mạo Sài Gòn được dựng lên bởi rất nhiều yếu tố, cả vật thể và phi vật thể; nhưng không thể không nhắc tới sông ngòi, kênh rạch. Sông Sài Gòn và một hệ thống kênh rạch gắn liền với dòng sông đã làm nên một Sài Gòn cùng với một nền văn hoá sông nước.

Ngược dòng thời gian, lịch sử đã ghi nhận: Khi thiết lập được chính quyền ở Gia Định và Nam bộ giành được từ nhà Tây Sơn, Nguyễn Ánh đã nhận thấy địa hình, địa thế nơi đây sông ngòi nhiều và giáp biển, ông đã ra sức lập các xưởng đóng tàu, đóng nhiều loại tàu, đặc biệt là các tàu sử dụng cho hải quân; phát triển lực lượng thuỷ quân. Đó cũng là tiền đề cho những chiến thắng mang tính chiến lược quan trọng của quân Nguyễn trước nhà Tây Sơn sau này, mà thuỷ quân mang yếu tố then chốt, quyết định. Có thể thấy qua đó, sông nước Sài Gòn có một vai trò và ý nghĩa quan trọng có tính lịch sử, và sự kế thừa, tiếp nối và cả tiếp biến là tất yếu.

Sông Sài Gòn, kênh rạch Sài Gòn đã tạo nên một gương mặt, hình hài, vóc dáng Sài Gòn. Kênh rạch từng được coi là “mặt tiền” của Sài Gòn xưa, là “kinh mạch” mở ra một đô thị. Thành phố hình thành, tồn tại và phát triển vẫn phải nương vào yếu tố đó. Không chỉ là vấn đề quy hoạch, giao thông, mà nó chứa đựng một tinh thần lớn hơn, là cả một nền văn hoá sông nước Sài Gòn.

Nhìn trên bản đồ Sài Gòn, những dòng kênh đan xen nhau, nối liền nhau, giao cắt nhau, hợp lưu, chia tách... tôi luôn có liên tưởng về sự đa dạng trong dòng chảy văn hoá, sự hoà nhập, ôn hoà bao dung ở mảnh đất phương Nam này. Chỉ là một sự liên tưởng về tính tương đồng, nhưng không hẳn là vô lý; bởi có nền văn hoá nào thoát khỏi sự ảnh hưởng của đặc thù địa lý? Sài Gòn sông nước, Sài Gòn có văn hoá sông nước; thì nét văn hoá chung của Sài Gòn cũng ít nhiều mang màu sắc, âm hưởng ấy!

Kênh Tẻ.

3. Lịch sử có những đổi thay. Khi các phương tiện giao thông cơ giới phát triển cùng đường bộ, thì thuỷ đạo trở thành yếu thế. Xa rồi cảnh trên bến dưới thuyền... Người ta dần dần lạnh nhạt với dòng sông, với kênh rạch; thậm chí quay lưng với dòng sông. Khi dòng sông, dòng kênh, mặt nước giữ vai trò như một con đường, một hướng mở; thì nó gắn liền với cuộc sống, với các hoạt động giao thương, sinh hoạt và mang cả yếu tố tinh thần, tâm linh. Và ngược lại, khi người ta quay mặt tiền vào phố và quay lưng với dòng sông, thì dòng sông sẽ chết. Đó cũng như một nghĩa đen. Có thể thấy rõ điều này ở những nơi mà người ta coi dòng sông, con kênh là phía sau, là nơi phụ, chỗ xấu, và ngôi nhà quay lưng, “chổng mông” ra đó. Sông ngòi, kênh rạch Sài Gòn đang bị ô nhiễm trầm trọng, điều đó ai cũng thấy. Và ở đâu đó, ai đó, trong một lúc nào đó, người ta cố tình lãng quên đi vai trò, ý nghĩa và giá trị của sông nước Sài Gòn, họ thậm chí coi đó là ngáng trở, và từ đó đối xử thô bạo với dòng sông, với những con kênh. Cũng lại có những người hay nhóm người làm điều này điều kia tốt hơn, nhưng chỉ để lợi cho bản thân, chứ không phải cho cộng đồng và cho xã hội.

Bữa nọ, tôi có “chat” với một người bạn ở bắc vô Sài Gòn lập nghiệp. Tôi có gửi cho bạn một đoạn văn viết về nỗi nhớ Sài Gòn. Bạn bảo: “Anh chưa được tới những xóm nước đen của Sài Gòn nhỉ? Vì em không ngửi thấy mùi nó trong nỗi nhớ của anh!” Quả thật, trong đoản văn của mình tôi không có điều đó, không có “mùi” xóm nước đen. Không phải là tôi không biết, nhưng tôi cố tránh đi như trốn một nỗi buồn...

Cũng như nhiều dòng sông chảy qua thành phố, dòng sông Sài Gòn chia đất Sài Gòn làm hai: bên này là quận 1, quận 3, quận 5... là trung tâm cũ; là đô thị lịch sử; phía bên kia là quận 2, quận 9, quận Thủ Đức, được coi là khu mới, là đô thị tương lai. Quận 2 bao gồm cả bán đảo Thủ Thiêm, trước giờ vẫn được ví như viên ngọc quý đang chờ toả sáng, như nàng công chúa ngủ trong rừng đang chờ hoàng tử tới đánh thức. Cũng thật kỳ lạ với cái địa hình này, bán đảo nhưng không ở biển mà được tạo nên bởi khúc uốn của một dòng sông! Những gì đẹp đẽ trong bản quy hoạch vẫn đang là sự hồi hộp, phập phồng đợi chờ thành hiện thực. Bên này và bên kia, tả ngạn và hữu ngạn, cũ và mới; điều này Sài Gòn cũng giống như Hà Nội với sông Hồng, Huế với sông Hương hay Đà Nẵng với sông Hàn. Chỉ có điều, dường như niềm hy vọng thức giấc cho bán đảo Thủ Thiêm giống như một kỳ vọng cho một điều gì thực sự kỳ vĩ, rực rỡ mà có đầy đủ cơ sở, lý do. Nhưng dù thế nào, cũng phải cần thời gian, tất nhiên phải có cả sự đợi chờ...

Nhưng mỗi lần “gặp lại” Sài Gòn, tôi ít khi nhìn sang bên ấy; mà qua Thủ Thiêm để nhìn về quận nhất bên kia dòng sông, với nỗi lo mơ hồ: Liệu có lúc nào những toà nhà cao tầng biến sông Sài Gòn thành một dòng kênh không?

Bài & ảnh: Hà Thành

Bến Chương Dương và rạch Bến Nghé.

Kênh Tẻ.

http://sgtt.vn/Kien-truc-doi-song/Chi-tiet/186529/Sai-Gon-song-nuoc.html