.
.
.
.
.
GHI NHẬN TỪ TẠP CHÍ XÂY DỰNG MỚI CỦA KIẾN TRÚC SƯ ĐOÀN
MIỀN NAM TRƯỚC NĂM 1975 – P1
·
Kiến trúc Việt Nam
https://kientrucvn.biz/ghi-nhan-tu-tap-chi-xay-dung-moi-cua-kien-truc-su-doan-mien-nam-truoc-nam-1975-p1/
Trước nhũng năm 1980, chúng tôi đã có dịp tìm
hiểu một số Công trình kiến trúc ở Sài Gòn như Thư viện quốc gia của KTS. Nguyễn Hữu Thiện,
Trường dạy nghề Đà Nẵng của KTS. Lê Anh Kim, Nguyễn Quang Thụ và một số tác
phẩm kiến trúc khác trong các lĩnh vực nhà ở của KTS Phạm Văn Tháng, dinh thự
của KTS. Ngô Viết Thụ, bệnh viện của KTS Trần Đình Quyền… cũng như nhiều tác
phẩm đáng nói đến của các nhà kiến trúc nước ngoài thiết kế cho miền Nam như
Bệnh viện Chợ Rẫy, Trung tâm sư phạm kĩ thuật Thủ Đức ớ Sài Gòn và Bệnh viện Đà
Nang.
Đã có lần dạo bước trên đường phố thành phố Hổ
Chí Minh, chúng tôi thu thập được một vài số tạp chí Xây dựng mới của Kiến trúc
sư đoàn miền Nam trước năm 1975, sau này, với sự giúp đỡ của KTS Ngô Huy Quỳnh
ớ miền Bắc và KTS. Phạm Tứ ớ miền Nam, có thể số lượng các tạp chí Xây dựng mới
đó gần như đầy đủ.
Thật ra, từ nhiều năm qua, khi đọc lại những tờ
tạp chí Xây dựng mới, xuất bán khoảng hơn 10 số, với gia đồng tiền miền Nam lúc
đó chí 15đ, 20đ một sô, với tư cách là một nhà tư liệu học hay một nghệ sĩ kiến
trúc, hoặc một người nghiên cứu lý luận hay lịch sử kiến trúc… chúng tôi hay
các bạn – đều sẽ rất ngạc nhiên, thậm chí sẽ kinh ngạc, là làm sao mà chân dung
nèn kiến trúc miền
nam lại có thê từ
những sô báo đó hiện lên rõ nét như thế.
Một tác phẩm kiến trúc có thể bển vững về mặt
thể chất và tinh thần tới hơn 50, 70 năm hay hơn nữa. Một ấn phẩm kiến trúc
cũng tương tự, thậm chí sức sống của nó có thể làm cho nó tồn tại lâu dài.
Chúng ta thấy gì, hiểu gì, ghi nhận được những
gì từ trong những sô tạp chí Xây dựng mới xuất bản thời kỳ trước và sau nhũng
năm 1960 đó. Chúng tôi thấy hàm lượng thông tin từ các số tạp chí Xây dựng mới
có khả năng trá lời cho chúng ta những vấn đề sau đây:
– Lực lượng kiến trúc sư miền nam lúc đó như thế nào và chân dung một số kiến trúc sư tiêu
biểu ra sao.
– Ó miền Nam lúc đó, xã hội và giới kiến trúc đã
quan tâm đến quy hoạch đô thị, thiết kế đô thị và chỉnh trang đô thị như thế
nào.
– Kiến trúc nhà công cộng và kiến trúc nhà ở
miền Nam lúc đó, phát triển như thế nào. Hình thức kiến trúc và vật liệu, kết
cấu thời gian đó như thê nào.
– Thực tế cuộc sống của nghệ thuật kiến trúc
hiện đại còn gắn kết với di sản, cảnh quan, du lịch, thời trang và thị hiếu
thẩm mỹ tốt chứ không nên chỉ dừng lại ở bản thân kiến trúc và đô thị.
– Kiến trúc thế giới lúc đó có gì mới.
--------------------------
GHI NHẬN TỪ TẠP CHÍ XÂY DỰNG MỚI CỦA KIẾN TRÚC SƯ ĐOÀN
MIỀN NAM TRƯỚC NĂM 1975 – P2
Kiến
trúc Việt Nam
https://kientrucvn.biz/ghi-nhan-tu-tap-chi-xay-dung-moi-cua-kien-truc-su-doan-mien-nam-truoc-nam-1975-p2/
Đảm nhận được việc trả lời nhũng câu hỏi trên
tốt hay không tốt, không những là nhiệm vụ của giới kiến trúc miền Nam, mà còn
thê hiện trình độ nghề nghiệp và trình độ văn hoá của kiến trúc sư miền nam lúc
đó. 5 vấn đề trên, thòi kỳ nào cũng quan trọng, hiện nay hay trong tương lai,
chúng sẽ còn ám ảnh và đòi hỏi các nhà kiến trúc việt nam đương đại phải nghiên
cứu và giải quyết.
Ngân hàng Công thương Việt Nam. KTS. Nguyễn Quang Nhạc
Về lực lượng kiến trúc sư miền Nam đương thời,
qua danh sách đầy đủ và nhũng phản ánh về cách hành nghề trong tạp chí, ta thấy
có thể dùng các tính từ là “tương đối hùng mạnh” và “khá dính kết” để miêu tả
đoàn thể nghề nghiệp này.
Lực lượng Kiến trúc sư đoàn miền Nam lúc đó đến
từ 3 nguồn: một là các kiến trúc sư tốt nghiệp Trường cao đắng Mỹ thuật Đông
Dương Hà Nội trước năm 1945, hai là các kiến trúc sư tốt nghiệp ớ Pháp về
khoáng những nãm 1950, ba là các kiến trúc sư miền Nam được đào tạo tại Viện
Đại học Sài Gòn.
Thật ra, các kiến trúc sư tốt nghiệp Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương hành
nghề ở Sài Gòn từ sau 1954 đa phần “được định hình” từ đào tạo kiến trúc từ
trước, sau năm 1937, là giai đoạn “thịnh kỳ” của Trường cao đắng Mỹ thuật Đông
Dương.
Các kiến trúc sư Võ Đức Diên, Nguyễn Thuỵ,
Nguyễn Gia Đức, Nguyễn Bá Chí, Nguyễn Hữu Thiện, Ngô Khắc Trâm, Vĩnh Dự, Phạm
Gia Hiến, Hoàng Hùng… đều vừa là những cây viết tích cực trên tạp chí Xây dựng
mới (là thành viên sáng lập hoặc trong Ban biên tập), lại vừa là các kiến trúc
sư hành nghề năng động ngoài đời.
Số kiến trúc sư ớ nước ngoài về (đa phần ở Pháp) là Ngô Viết Thụ, Nguyễn Quang
Nhạc, Nguyễn Đình Quyền… đã làm tươi mới thêm cục diện kiến trúc miền Nam bằng
các tác phám hiện đại chủ nghĩa đích thực, một số các tác phẩm tốt của các kiến
trúc sư này, kê cả các phương án giàu tính văn hoá và các quan điểm kiến trúc
của họ… đã được giới thiệu khá đầy đủ trên tạp chí Xây dựng mới. Các tác phẩm
đó đã phát huy tác dụng cho đến bây giờ.
Lực lượng kiến trúc sư tốt nghiệp từ Viện Đại
học Sài Gòn thực sự đóng góp cho nền kiến trúc miền Nam không khỏi bị ảnh hưởng
sâu đậm bởi quan điếm kiến trúc của các kiến trúc sư thế hệ trước. Các quan
điểm đó đã được phát biểu trên các tờ tạp chí Xây dựng mới. Họ được đào tạo
theo quan điểm cứa Beaux – Arts Pháp cho đến tận sau này. Nhiều tác phám của
sinh viên của Viện Đại học Sài Gòn đăng trong “Tuyến tập các Đồ án kiến trúc
của Viện Đại học Sài Gòn” cũng là bộ sách đáng đánh giá cao.
Theo tôi, có thể thuật ngữ “Quy hoạch đô thị”
(Urbanisme, Urbanism) và cả “Thiết kế đô thị” (City Design) đã vào miền Nam rất
sớm, bằng chứng là đọc các bài “Sự thành hình cứa các thủ đô” (số 9), các bài
về “Khu Thú Thiêm” – một thành phố tương lai” (đăng trên nhiều số liền) và bài
“Vài nét đại cương về chỉnh trang đô thành Sài Gòn – Chợ Lớn” (số 9 – giới
thiệu tư tướng Quy hoạch của Ngô Viết Thụ). Khu Thủ Thiêm lúc bấy giờ đã được
làm chi tiết với mô hình phương án quy hoạch được điều phối bới một trục chính
rất mạnh. Quan điểm quy hoạch khu Trung tâm Sài Gòn lúc bây giờ qua cấc dự án
thường được tạo thành bởi các trung tâm hành chính thương mại hình bán phang,
đột xuất vươn lên các cao ốc, liệu có phải là “tiền thân” của “Thuận Kiều
Plaza” và các dự án mang tính quần thể cao ở Sài Gòn thời diêm hiện nay ?
Trụ sở I DECAF. KTS. Nguyễn Quang Nhạc
Từ các đồ án còn trên giấy và có giá trị, đến
các công trình đã xây xong… về nhà ớ, “cư xá”, “biệt thự lầu”, “nhà ớ tiền
chế”, “nhà liên kế rẻ tiền cho công chức”, “nhà cao”… và về nhà công cộng, tiêu
biểu là khách sạn Caravelle ở Sài Gòn (tác phẩm của KTS Nguyễn Văn Hoa) và nhà
máy tiêu biểu là Đồ án VINATEXCO Gia Định (của Nguyễn Văn Hoa và Phạm Văn
Thâng) và đồ án Nhà máy Chỉ sợi Đà Nẵng (tác phẩm của KTS Lê Anh Kim). Việc
tiếp cận với vật liệu mới, kết cấu mới (một số vật liệu cao cấp du nhập vào) là
tiền đề vũng chắc đế có một số tác phám tốt ờ miền Nam. Thậm chí gara ôtô cao
tầng trong đô thị cũng được đón đầu nghiên cứu (giới thiệu tác phẩm nghiên cứu
Parking cao tầng của KTS. Võ Toàn Công).
Trùng tu kiến trúc, tham quan du lịch, thời
trang… là những mảng màu khác của cục diện kiến trúc chung cũng được đề cập đến
dưới các cái tên và bài khác nhau như “Bảo tồn cổ tích”, “Đường đi ven biển” và
“y phục phụ nữ”.
Quan điểm và tư tướng kiến trúc cúa Le Corbusier
và Frank Lloyd Wright, cũng như Join Utzon và Frei Otto được trân trọng giới
thiệu trên tạp chí. Đọc trên các tờ tạp chí này, chúng ta còn thấy lời kêu gọi
“thành lập Hội Xây dựng”, việc phổ biến “Luật Đất đai” và giới thiệu cách làm
nội thất nhà ớ đô thị, nhà ở nông thôn.
Qua tạp chí Xây dựng mới của Kiến trúc sư đoàn
miền Nam trước năm 1975, tôi thấy hiện lên một bức tranh toàn cảnh rất bổ ích
vể kiến trúc miền Nam lúc đó, với những tác phẩm kiến trúc từ mộc mạc đến sang
trọng, với nhũng quan điếm kiến trúc không kém phần nhân văn; kiến trúc – với
tư cách là một nghệ thuật xã hội – dù có bị hạn chế bởi chính trị – vẫn có
những nét tiến bộ riêng của nó.
Tạp
chí đã có:
·
1957- số 10-11- số ra mắt.
·
1958- số 4- Đường đi ven biển
·
1958- số 5- Gia cư
·
1966- số 1 bộ mới- Đại hội kiến thiết.
·
1967- số 3- Kiến trúc Việt Nam
·
1967- số 5- Gia cư
·
·
