Thứ Ba, 10 tháng 6, 2014

. CHANH DÂY, CÂY THUỐC QUÝ

CHANH DÂY, CÂY THUỐC QUÝ

Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
(không phân hạng)	Rosids
Bộ (ordo)	Malpighiales
Họ (familia)	Passifloraceae
Chi (genus)	Passiflora
Loài (species)	P. incarnata

Một con ong đậu trên bông hoa chanh leo (Passiflora incarnata)

Bạn đọc hỏi: Trái chanh dây có chất bổ gì Hột có ăn được không .uống chanh dây thường xuyên có hại gì không? Trẻ con uống được không. Cách nào chế biến chanh giây tốt nhất?

+ “chanh dây” là từ dân gian gọi các loại trái Lạc tiên tây (passiflora incrnata) hoặc trái Mác mác tía (passiflora edulis), hoặc trái Mác mác vàng (passifloraceae) với dây Lạc tiên ta (còn gọi dây Chùm bao,dây Nhãn lông). Vì ba loại dây leo này đều cho trái hơi giống nhau và có vị chua như Chanh, có thể pha thành nước giải khát uống thay Chanh nên có tên như vậy.

Bản phân tích sau đây cho thấy giá trị dinh dưỡng của Chanh dây Lạc tiên tây, Mác mác vàn ( trái vàng lúc chín), Mác mác tía (trái có màu tía lúc chín) và nước ổi-chanh dây đóng lon.

Ngoài ra, “chanh dây” còn chứa 120 – 380 mg caproic acid. Hột “chanh dây” chứa 23% chất béo, trong đó có:

78% acid arachindonic (6)
13% acid linoleic (3)
4,3% acid oleic (9)
1,5% acid palmitic
1,2% lionlenic (3)
0,4% acid stearic…

Nếu ép dầu ra để dùng thì rất tốt cho tim mạch và sự phát triển trí não như giậy “chanh dây” rất bổ dưỡng dùng như nước chanh, không có độc hại gì. Trẻ con cũng dùng được. Nó còn có tác dụng nhuận trường, an thần, dễ ngủ và bổ túc sinh tố, khoáng chất cần thiết (nhưng không nên nếm quá nhiều đường, không có lợi cho sức khoẻ). Ta có thể chế biến để dùng bằng một trong các cách sau đây:

+ Cắt đôi 1 trái chanh dây ra và dùng muỗn cà phê cạo lấy hột và phôi nhũ cho vào ly, thên 3 muỗng cà phê đường, trộn đều, để 30 – 60 phút Áp lực thẩm thấu của đường sẽ làm dịch trái tươm ra, rồi mới thêm nước, đá cục. Cho đầy ly (200 – 250 ml),khuấy đều là uống được Có thể nuốt lun hột nhưng không nên ăn hột của hơn 2 trái vì hột chanh dây có một ít chất độc sinh cyanur, có thể gây ngộ độc.

+ Cắt đôi các trái chanh dây và gạt tất cả hột vào tô lớn. Thêm đường (cứ 500 ml nước cốt cả hột, thì thêm nửa kg đường cát), trộn đều, chờ 60 phút rồi lược lấy nước cốt qua rây (không có tủ lạnh thì để được 10 ngày) Khi dùng cho 2 – 3 muỗng canh nước cốt vào ly, thêm nước chín và nước đá cho đây ly (250 ml) để giải khát.

+ Cho ruột trái Chanh dây (hột có phôi nhũ) vào máy xay sinh tố xay với tốc độ chậm để lượt lây nước cốt (xay với tốc độ châm thì hột còn nguyên, không xay tốc độ nhanh để tránh nát hột vì hột có một ít chất độc sinh cyanur). Cứ một lít nước cốt thì thêm 1 kg đường cát vào tủ lạnh dành được lâu. Khi dùng pha như trên.

Lạc tiên tây làm thuốc

Kinh nghiệm y học cổ truyền phương tây cũng như y học thiên nhiên ở Âu Mỹ ngay nay dùng lá Lạc tiên tây (passiflora incarnata) làm thuốc có tính lợi tiểu giải độc chống co thắt cơ trơn, an thần, trị ho, gây ngủ, giãn mạch, trợ tim, giảm hội chứng tiền kinh nguyệt (trị đau bụng kinh), ngừa trị đông kinh, co giật khi sốt cao, nhức đầu va có ích cho đương sự Các nghiên cức khoa học cũng chứng minh chiết xuất dây Lạc tiên tây có tác dụng chống căng thẳng thần kinh và hạ huyết áp nhẹ, trị đau nhức, mệt mỏi. Đối với phụ nữ mang thai và cho con bú chưa được nghiên cứu kỹ nên không khuyên dùng.

Các nghiên cứu khoa học cũng chứng minh chiết xuất dây Lạc tiên tây và sơn tra (Crataegus pinnatifida) trị được chứng suy tim (suy nhược cơ thể, thở ngắn, thở khó, suyễn do duy tim). Ngoài ra Lạc tiên tây còn co tính kháng sinh trên vi khuẩn đường ruột, kể cả Helicobacterpylori…)

Liều lượng và cách dùng: người lớn: 6g dây lá Lạc tiên tây khô, thêm 3 chén nước sắc còn 1 chén rưỡi chia làm 2 lần uống trong ngày. Dùng 5 – 7 ngày liền. Cồn thuốc (Teinture 1:8): mỗi lần 2 – 4 ml, ngày 2 – 3 lần.

Lưu ý: Sắc đúng cách nêu trên để chất sinh cyanur bay hơi hết thì không sợ ngộ độc, dù biết rằng hàm lượng chất này rất thấp